Na wstępie należy zaznaczyć, że gatunki obce to nie żadni kosmici, a gatunki, które z reguły człowiek zna bardzo dobrze. Nie są one obce człowiekowi, ale są takie dla równie obcego im świata przyrody w danym regionie, gdzie zostały wprowadzone właśnie przez człowieka. Obowiązującą definicję gatunku obcego najłatwiej można znaleźć w przepisach rozporządzenia nr 1143/2014 (art. 3), które przyjęło tą wskazaną w obu wymienionych konwencjach, których Polska jest też stroną. Zgodnie z nimi:

Gatunek obcy oznacza każdego żywego osobnika gatunku, podgatunku lub niższego taksonu zwierząt, roślin, grzybów lub drobnoustrojów wprowadzonego poza jego naturalny zasięg; pojęcie to obejmuje wszelkie części, gamety, nasiona, jaja lub diaspory tych gatunków, jak również hybrydy, odmiany lub rasy zdolne do przeżycia i rozmnażania;

gdzie:

Wprowadzenie oznacza przemieszczenie gatunku poza jego naturalny zasięg na skutek interwencji człowieka;

Na podstawie art. 3 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1143/2014 z dnia 22 października 2014 r. w sprawie działań zapobiegawczych i zaradczych w odniesieniu do wprowadzania i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych.

Warto zauważyć, że definicja gatunku obcego wyraźnie wskazuje na odpowiedzialność człowieka za występowanie danego gatunku poza obszarem naturalnego zasięgu, co jest efektem jego interwencji w przyrodę. Co jest rozumiane przez tą interwencję? Wyróżnia się kilkadziesiąt dróg wprowadzania gatunków obcych do środowiska i przemieszczania w tym środowisku. Taki gatunek obcy może zostać na przykład celowo wprowadzony do środowiska dla jego „wzbogacenia”; może być efektem „wypuszczenia na wolność”, które w rzeczywistości jest próbą usprawiedliwienia porzucenia zwierzęcia; czy też efektem zaniedbania, które przyczyniło się do jego ucieczki do środowiska. W Polsce za jedną z dwóch takich dróg priorytetowych, czyli o największym znaczeniu, uznano ucieczkę gatunków zwierząt domowych, gatunków akwarystycznych i terrarystycznych, gdyż to właśnie za jej pośrednictwem wiele gatunków obcych zwierząt przedostało się do środowiska.

 Kluczowa do właściwego posługiwania się określeniem gatunku obcego jest także znajomość zakresu stosowania tego pojęcia. Przykładem może tu być wyłączenie dwóch czynników, które uznaje się za interwencję człowieka, a które nie mogą być wyłącznym powodem uznania gatunku za gatunek obcy. Zgodnie z rekomendacją 142 (2009) Konwencji Berneńskiej, gatunkiem obcym nie jest gatunek samodzielnie rozszerzający swój zasięg naturalny w odpowiedzi na zmiany klimatu. Gatunkiem obcym nie będzie też gatunek, który rozszerza ten zasięg z uwagi na zmiany warunków ekologicznych. Przykładem takiego gatunku będzie sierpówka, czyli synogarlica turecka, będąca w Polsce gatunkiem rodzimym. Nie inaczej będzie w przypadku wróbla domowego. Natomiast gatunkiem obcym już będzie taki, który rozprzestrzenia się samodzielnie z miejsca introdukcji np. bernikla kanadyjska. Co warto podkreślić, również i w tym przypadku jest zgodność świata nauki i przepisów prawnych, a informację o tym znaleźć można w art. 2 ust. 2 rozporządzenia nr 1143/2014.

Warte dostrzeżenia są też najbardziej „obce” spośród gatunków obcych, a zarazem najbliższe człowiekowi, czyli gatunki udomowione. Zgodnie z art. 2 Konwencji o różnorodności biologicznej należy przez to określenie rozumieć gatunki, na których proces ewolucyjny miał wpływ człowiek dostosowując je do swoich potrzeb. Będą to zatem gatunki, które nie występują naturalnie, gdyż nie dziedziczą zasięgów naturalnych swoich przodków poddanych selekcji. Gdziekolwiek by się nie pojawiły w środowisku będą gatunkami obcymi. Przykładami takich udomowionych gatunków (lub podgatunków) będą tu m.in. kura domowa, gęś domowa, czy gołąb. Będą to również wszelkie uzyskane sztucznie odmiany barwne i rasy hodowlane gatunków nieudomowionych (czyli dzikich).

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o gatunkach obcych, wszystkich gatunków obcych dotyczy zakaz wprowadzania ich do środowiska i przemieszczania w środowisku. Obowiązuje od niego kilka odstępstw (art. 7 ust. 3 ugo), jednak w kontekście ptaków, dotyczą one wyłącznie możliwości wprowadzania do środowiska bażanta (gatunku obcego w Polsce) w celach łownych zgodnie z przepisami ustawy Prawo łowieckie. Tym samym wszystkie inne gatunki obce ptaków są objęte zakazem. Co jednak w przypadku gatunku obcego odłowionego i wypuszczonego w tym samym miejscu? Należy zaznaczyć, że wprowadzenie ma swoją określoną definicję wspomnianą wyżej i tym samym nie jest nim ponowne uwolnienie gatunku obcego bez zmiany lokalizacji. Zagadnienie to ma znaczenie w przypadku obrączkowania ptaków. Ponieważ w przepisach dotyczących gatunków obcych wprowadzenie nie jest tożsame z uwolnieniem, warto wyjaśnić czym jest też to ostatnie. Zgodnie z opinią Zespołu ds. IGO przy Komisji Europejskiej (otrzymaną 21 grudnia 2022 r.) poprzez uwolnienie należy rozumieć umożliwienie gatunkowi obcemu przedostanie się do środowiska lub aktywne przyczynienie się do jego dalszego rozprzestrzeniania. Opinia ta nie ma charakteru wiążącego, lecz pozwala dostrzec różnice między stosowanymi określeniami. Każde wprowadzenie będzie zatem uwolnieniem, ale nie każde uwolnienie wprowadzeniem. Ma to znaczenie z uwagi na fakt, że zgodnie z opinią uzyskaną od Departamentu Zarządzania Zasobami Przyrody Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (otrzymaną 21 lipca 2022 r.), zakaz wprowadzania do środowiska gatunku obcego jest przez ten urząd interpretowany jako każdorazowe umieszczenie (uwolnienie) gatunku obcego w środowisku poza jego naturalnym zasięgiem na skutek interwencji człowieka. Tym samym oba określenia są ze sobą tu utożsamiane. Opinia ta również nie ma wiążącego charakteru, jednak warto mieć ją na uwadze, jeśli planowane jest działanie polegające na ponownym uwolnieniu gatunku obcego do środowiska. W takich przypadkach dobrą praktyką będzie uzyskanie stosownej opinii Departamentu Ochrony Przyrody Ministerstwa Klimatu i Środowiska, który odpowiada za zakres stosowania art. 7 ust. 1 ugo.