Felis catus
kot domowy
fot. Rafał Maciaszek
Rekomendacje do Programów opieki nad zwierzętami bezdomnymi i zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie gminy Konstancin-Jeziorna w 2025 roku
Szanowni Państwo,
W najbliższym czasie jak co roku Rada Miejska gminy Konstancin-Jeziorna będzie podejmowała uchwałę w sprawie przyjęcia Programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie gminy Konstancin-Jeziorna, realizowanego na podstawie art. 11 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt. Chciałbym zwrócić Państwa uwagę na kilka nieścisłości w dotychczasowych programach.
Poniżej przedstawiam Państwu moje rekomendacje zmian w tym zakresie z uprzejmą prośbą o wzięcie ich pod uwagę przy opiniowaniu Programu na rok 2025. Jednocześnie deklaruję pełne wsparcie merytoryczne i pomoc w przygotowaniu rozwiązań celem promocji dobrych praktyk w zakresie opieki nad zwierzętami bezdomnymi i zapobiegania bezdomności zwierząt, jak również postępowania ze zwierzętami wolno żyjącymi (dzikimi).
Finalna wersja projektu zostanie przedstawiona po uzgodnieniu z pracownikami Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa. W dniu 19 lutego 2025 r. projekt otrzymał pozytywną opinię Powiatowego Lekarza Weterynarii w Piasecznie.
Z poważaniem
Dr inż. Rafał Maciaszek
Katedra Genetyki i Ochrony Zwierząt
Instytut Nauk o Zwierzętach
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
rafal_maciaszek@sggw.edu.pl
Prezentacja dot. zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt dzikich przedstawiona podczas komisji rolnictwa i ochrony środowiska w UMig Konstancin-Jeziorna 20 lutego 2025r.
Rekomendacja:
zgodność zadań programu z ustawą o ochronie zwierząt
Dotyczy:
§ 1. Postanowienia ogólne (…)
3. Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie gminy Konstancin-Jeziorna w 2025 r. obejmuje wszystkie bezdomne zwierzęta z terenu Gminy (w rozumieniu art. 4 pkt 16 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt), tj. zwierzęta domowe lub gospodarskie, które uciekły, zabłąkały się lub zostały porzucone przez człowieka, a nie ma możliwości ustalenia ich właściciela lub innej osoby, pod której opieką trwale dotąd pozostawały w tym, a także zwierzęta biorące udział w zdarzeniach drogowych oraz koty wolno żyjące. (…)
§ 3. Zadania programu
- W ramach Programu realizowane są następujące zadania:
1) zapewnienie bezdomnym zwierzętom z terenu gminy Konstancin-Jeziorna miejsca w schronisku dla zwierząt;
2) opiekę nad wolno żyjącymi kotami, w tym ich dokarmianie;
3) odławianie bezdomnych zwierząt;
4) obligatoryjna sterylizacja albo kastracja zwierząt w schroniskach dla zwierząt;
5) poszukiwanie właścicieli dla bezdomnych zwierząt;
6) usypianie ślepych miotów bezdomnych zwierząt;
7) wskazanie gospodarstwa rolnego w celu zapewnienia miejsca dla zwierząt gospodarskich;
8) zapewnienie całodobowej opieki weterynaryjnej w przypadkach zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt bezdomnych;
9) promowanie prawidłowych postaw i zachowań człowieka w stosunku do zwierząt.
Komentarz:
Zadania obligatoryjne Programu wskazuje art. 11a ust. 2 u.o.z.. W przypadku usypiania ślepych miotów, ustawodawca nie wskazuje, że chodzi wyłącznie o zwierzęta bezdomne, stąd też zapis wprowadzony przez Gminę, precyzujący, że chodzi w tym przypadku o zwierzęta bezdomne, jest zawężeniem ustawowego obowiązku uniemożliwiającym jego realizację w zakresie wskazanym w ustawie.
Konsekwencją istniejącego zapisu jest pominięcie możliwości ewentualnego usypiania ślepych miotów zwierząt domowych, a także wolno żyjących kotów (wbrew zapisowi w Programie o którym mowa w §9 ust. 4 dopuszczającym usypianie ślepych miotów wolno żyjących kotów), co staje w sprzeczności z celem Programu jakim jest zapobieganie bezdomności zwierząt.
Podobną konsekwencją jest brak zapewnienia opieki weterynaryjnej w przypadkach zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt domowych, wolno żyjących kotów oraz zwierząt wolno żyjących (dzikich). W przypadku ich potrącenia przez samochód, z uwagi na zapis wprowadzony przez Gminę, Program nie przewiduje dla nich żadnej pomocy, która jest ustawowym obowiązkiem gminy (wyrok WSA w Gliwicach (II SA/GL 1036/23)).
Warto dodać, że oba istniejące zapisy wprowadzone przez Gminę stają w sprzeczności z innym dodanym przez Gminę i słusznym zadaniem o którym mowa w § 3 ust. 1. pkt 9 odnoszącym się do promowania prawidłowych postaw i zachowań człowieka w stosunku do zwierząt. W przeciwieństwie do omawianych wyżej dodanych zapisów, ten jest rozszerzeniem Programu, a tym samym nie zawęża zakresu zadań obligatoryjnych.
II SA/GL 1036/23 – wyrok WSA w Gliwicach
„Istotnie w art. 11a ust. 1 u.o.z. jest mowa, że program ma dotyczyć zwierząt bezdomnych. (…). Poza zakresem tego pojęcia pozostają zwierzęta dzikie. Jednak zwrócić należy uwagę, że ustawodawca precyzując poszczególne zadania w art. 11a ust. 2 u.o.z. posługuje się pojęciem „zwierząt bezdomnych” (pkt 1, 3, 5) oraz pojęciem „zwierząt” (pkt 8). Rozróżnienie to pozwala na przyjęcie, że ustawodawca opieki weterynaryjnej zakreślonej w art. 11a ust. 2 pkt 8 u.o.z. nie zawęził tylko do zwierząt domowych i gospodarskich. Dlatego też zgodzić się należy z wojewodą, że przepis ten nakłada na gminę obowiązek zapewnienia całodobowej opieki weterynaryjnej wszystkim zwierzętom, nie zaś jedynie zwierzętom bezdomnym (domowym lub gospodarskim). Ratio legis wskazanego przepisu jest takie, aby każde poszkodowane zwierzę znalazło natychmiastową pomoc lekarską, bez zwłoki wynikającej np. z konieczności poszukiwania właściciela (zob. wyrok NSA Z dnia 17 kwietnia 2019 r. sygn. akt II OSK 1503/17; wyrok WSA w łodzi z dnia 15 marca 2023 r. sygn. akt II SA/ŁD 921/22).”